Stel vragen in je presentatie
Nagenoeg elke cursist in een training presenteren vraagt hoe je de aandacht van je publiek vasthoudt. Daar zijn veel manieren voor, ik beperk me hier tot één: stel vragen. Eenvoudig maar krachtig.
Vragen zijn het stuwende principe achter tv-detectives. Wie heeft het gedaan? Waarom? Zal hij gevat worden? Ze creëren de behoefte aan een slot. Onze behoefte is zo sterk dat we soms tegen beter weten in naar flutfilms kijken. Het is erg om te blijven kijken, maar nog erger is het niet te weten hoe het afloopt.
In presentaties zijn we geneigd feiten mee te delen, maar eerst moeten de toehoorders beseffen dat ze die feiten nodig hebben. Als we ze willen overtuigen dat ze mijn boodschap nodig hebben, moeten we benadrukken welke kennis ze missen. Hiaten creëren, dus. Hiaten veroorzaken pijn, het publiek wil dat we ze sluiten. Het brein houdt niet van kloven die niet gedicht zijn.
Zo tapt de sensatiepers volop uit het vaatje van de hiaattheorie-van-nieuwsgierigheid. Zal de Queen Harry en Meghan voor altijd uit de familie schoppen? Ook de reguliere pers doet goed mee. Kijk maar op www.vrt.be/vrtnws/nl/
Sla met vragen gaten in hun brein. Vervolgens wil je publiek dat je ze dicht.
Volgens Chip en Dan Heath is de aha-erlebnis veel bevredigender als ze wordt voorafgegaan door een huh?-erlebnis. Waarom is het zo moeilijk om panda’s in de zoo te bewegen tot voortplanting? Hoe breng je negenjarigen het beste breuken bij? Het publiek gaat rechtop zitten en vraagt zich af hoe we die vraag gaan beantwoorden. Wat doet de geest als hij eenmaal geboeid is? Hij stelt zich open.
Met vragen in een presentatie sla je een paar vliegen in één klap. Retorische vragen, wel te verstaan, geen kennisvragen. Alle leerkrachten gebruiken de tweede soort, goede leerkrachten ook de eerste.
Vlieg 1: formuleer de titel van je presentatie in vraagvorm.
Niet: vooruitzichten van onze marktpositie.
Wel: hoe blijven we de concurrentie morgen een stap voor?
Vlieg 2: retorische vragen zijn uitstekende bruggen tussen delen van je presentatie.
Niet: in de volgende slide ziet u een overzicht van de oplossingen …
Wel: dit waren de problemen; welke oplossingen stel ik voor?
Vlieg 3: vragen als beïnvloedingstactiek (vooral in toespraken, al kom je hier op het terrein van framing)
Niet: het economische beleid van deze regering is een ramp.
Wel: hebt u het vandaag beter dan vier jaar geleden?
Een toepassing voor alledag. Als je een klacht hebt over je beschimmelde paté, kun je de verkoper vanalles zeggen, maar je kunt de paté ook tonen en rustig vragen: ‘Ziet dit er vers uit, vindt u?’ Veel sterker.
De quote hierboven heeft Tarantino niet zelf gezegd, wel geschreven. Het is een lijn van het personage van Leo DiCaprio in Django Unchained (min 1.45): voor je de aandacht kunt vasthouden (attention), moet je hem eerst trekken (curiosity). Daarvoor zijn vragen in een presentatie uitstekend gerief.
